۱۳۹۰ خرداد ۲, دوشنبه

خاطرات یک سفر(4)


   
آخرین دیدار درمدینةالنبی
درآخرین دیدار و زیارت مسجدالنبی و در آخرین روز توقف در مدینه توفیق زیارت قبرنبی مکرم اسلام (ص) و موقعیت آن با منزل آنحضرت و نیز خانه فاطمةالزهرا(ع) و همچنین حضور درکنارمنبرو محراب پیامبر در همان مکان اولیه و نیز ستون مشهور به ستون توبه نصیب میگردد که همگان آرزوی دورکعت نماز در کنار این ستون را دارند و از ازدحام جمعیت قابل توجهی برخوردار است .
لازم به ذکراست ستون توبه به این دلیل به این نام مشهور است که بنا به روایت ، شخصی بنام ابولباب در زمان حیات پیامبر به علت ضعف ایمان ، سعایت مسلمین را در میان دشمنان آنان مینمود و چون شناسائی و مورد غضب و نفرت رسول خدا و مؤمنین قرار گرفت پشیمان گردید و گفته اند خودرا به این ستون بست و اعلام کرد تازمانی که توبه اش پذیرفته نشود همانجا خواهد ماند که به دعا و گذشت پیامبر توبه اش پذیرفته میشود و لذا این ستون بنام توبه نامگذاری گردیده است .
حرکت به سوی مکه مکرمه
برای ورورد به مکه طبق سنت رسول الله زائرین میبایست قبل از رسیدن و با آداب خاصی و در مکان مشخص لباس احرام بپوشند و باصطلاح مُحرِم گردند ، این مکان برای زائرینی که از مسیر مدینه به مکه وارد میگردند" مسجد شجره" است  این مسجد در 15کیلومتری خروجی مدینه بسوی مکه قرار داردو ظاهراًاولین مکانی است که پیامبر اسلام درآنجا آداب احرام را به حجاج عازم مکه تعلیم داده است .ادای این فریضه و آداب مربوط به آن یکی از مراسم دیدنی و واجد شور و حال خاص زائرین است که درآن زائرین با پوشیدن لباسهای سفید (که برای مردان بصورت دوتکه پارچه ندوخته بالا و پائین تنه را میپوشاند ) و زنان نیز با چادرهای سفید رنگ در قالب دستجات کاروانهای زیارتی جماعتی لبیک و تکبیرگو را به نمایش میگذارندکه توصیفی از صحنه های محشر و قیامت را به نمایش میگذارد ، در واقع حاجی با این پوشش و لبیک آماده حضور در صحنه قیامت میگردد محرمات تأکیدی این مرحله از قبیل نوع پوشش ، عدم ورود به سایه ، عدم استعمال هرگونه وسیله آرایش و عطریات، نچیدن ناخن و مو قسم نخوردت به اسامی باریتعالی همگی حکایت از آمادگی برای ورود به عالمی دارد که فی الواقع با عالم حیات مادی فاصله میگیرد و عدم تفاوت و تبعیض ظاهری در بین آنان سندی دیگر بر این مدعاست .
اطراق در مسجد شجره تا غروب به دلیل عدم امکان حرکت در سایه در هنگام روز به طول میکشد و لذا پس از ادای نماز تحیت و نماز مغرب و عشاء ساعت 7/5غروب حرکت به سمت مکه اغاز میگردد ، مسیر 450کیلومتر مدینه به مکه در ساعت یک پس از نیمه شب به پایان میرسد .
در این مرحله کاروانهای سفید پوش علیرغم خستگی طی مسیر طولانی اما تکبیر گویان آماده انجام مناسک حج ابراهیمی میگردند ، لازم به ذکراست که انتخاب این محدوده زمانی مناسبترین زمان از لحاظ عدم ازدحام جمیت نمازگزاران صبح است که تا ساعاتی دیگر سرمیرسند و لذا انجام مناسک در ازدحام حاصله از حضور آنان با سختی مواجه خواهد شد .لذا مراسم آغاز میگردد:
مراسم طواف کعبه
7دور طواف سنگ کعبه در مسیر خلاف گردش عقربه ساعت (*) و سپس ادای 2رکعت نماز طواف کعبه در پشت مکانی بنام "مقام لابراهیم" و سپس نوبت "سعی" بین صفا و مروه که تابلوهاب خاص جهت  ورود به آن را باعنوان "مسعی" نشان داده اند که آنهم 7بار تکرار میگردد . در قسمتی ازفاصله 300تا400متری بین صفا و مروه  دوچراغ سبز روشن گردیده که حجاج بعنوان حرکتی نمادین این مسیر را به صورت "هروله " یا دویدن طی میکنند که خود نمادی است ازسعی و تلاش هاحر در هنگامی که این فاصله را برای جستجوی آب با هروله در حالی طی مینموده که چشمانش به سمت جایگاهی در حاشیه دیوار کعبه است بنام حجر اسماعیل که هاجر فرزندش را برای جستجوی آب آنا قرار داده است .پس از مراسم سعی مراسم طواف نساء آنهم بصورت 7دورگردش در اطراف کعبه و سپس ادای فریضه نماز طواف نساء انجام میگردد با پایان مناسک صدای اذان صبح از مأذنه های مسجدالحرام برمیخیزد و نمازگزاران که اکنون بصورت جمعیتی متراکم در حال جرخش هماهنگ حول نطقه مرکزی و محوری کعبه اند برای ادای نماز جماعت صبح با امامت شیخ مسجدالحرام آماده میگردد با صدای "قدقامت الصلوة" جمیت متوقف و بصورت دوائر متحدالمرکزی حول نقطه مرکزی کعبه آماده قیام برای ادای فریضه جماعت میگردند و گوئی این جمعیت که از نقاط مختلف جهان و از مذاهب و فرقه های متفاوت مسلمین اینجا گردآمده اند باهم توافق نموده اند تا اتحاد عظیم ملل مسلمان را دراین مکان که قبله دلهای جمیع مسلمین است به نمایش بگذارند.
(*) - اینکه جهت حرکت و چرخش حول نقطه مرکزی کعبه بایستی از شانه چب و خلاف گردش عقربه های ساعت باشد برای من معنای خاصی را به ذهن متبادر میکرد و توضیحی در اینخصوص در هیچیک از کتب مربوط به مناسک حج در این رابطه ندیدم ، به زعم اینجانب حاجی کسی است که با ندای استغفرالله به خدای خود رجوع میکند و این رجوع طبعاًبایستی در وارسی گذشته خود و با توبه و انابه از آن توام گردد تا استحقاق پذیرش توبه را از ناحیه خالق کعبه کسب نماید و این گردش خلاف عقربه های ساعت نمادی از وارسی گذشته طواف کننده میتواند باشد که در اینجا به شکل نمادین انتخاب گردیده و انتظار عملی نودن آن در صحنه واقعی زندگی شخص بایستی مورد انتظار و درخواست باشد .
نوشته شده در ۱۳٩٠/۳/٢ساعت ۱٠:۳٠ ‎ق.ظ توسط نظرات (0)



                                            ( کوه احد )
بازدید از اماکن تاریخی شهر مدینه
دردامنه کوهی بنام صَلع ، چند مسجد تاریخی وجود دارد شامل مسجد فتح ، مسجدسلمان ، مسجدعمر، که به روال معمول کاروانهای زائرین از آنها بازدید مینمایند در این میان مسجد فتح که یادآور جنگ خندق یا احزاب و باحضور نبی مکرم اسلام(ص) است از اهمیت تاریخی بیشتری برخوردار میباشد و واقعۀ مهم کشته شدن سردسته مشرکین بنام عمربن عبدود به دست علی(ع) و نقل این جمله پیامبر : که ضربت علی فی یوم الخندق افضل من عبادة ثقلین و نحوۀ مقاتله علی(ع) درمقابل اسائه ادب دشمن ، شخصیت ممتاز و ذوالابعاد اورا به همگان نشان میدهد .
بازدید از مسجد تاریخی قُبا به عنوان اولین مسجدی که پس از هجرت به وسیله پیامبر در مدینه ساخته میشود و با گلدسته ها و مناره های سفید رنگ همچون نگینی در پهنه کویری شهر مدینه میدرخشد از جلوۀ خاصی برخوردار است و ادای نمازتحیت در این مکان بعنوان اولین بنای مسجد دراسلام صفای خاصی به دل میدهد .
بازدید از آرامگاه شهدای جنگ احد در دامنه کوه احد که بوسیله دیوار محصور گردیده و بنا روایت ، این شهدا به دستور پیامبراسلام(ص) درهمان مکان شهادتشان دفن گردیده اند که از آنجمله حمزۀسیدالشهدا عموی پیامبر و مصعب ابن عمیر قابل ذکر است ، لازم به یادآوری است کوه احد که اکنون بصورت تپۀ صخره ای نه چندان بلندی است یادآور خاطره شکست مسلمانان بعد از پیروزی در جنگ بدر است که به دلیل سهل انگاری دیدبانان لشکریان اسلام و به طمع جمع آوری غنایم پس از پیروزی اولیه و با طرفند دشمن و شایعه کشته شدن پیامبر به شکست می انجامد .
بازدید ازمساجدمحلی اطراف مسجدالنبی
ازجمله مسجد علی ابن ابیطالب بعنوان تنها مسجدی که بنام امام شیعیان و با عنوان " مسجدسیدناعلی " نامگذار ی گردیده است ، مسجدغمامه که بنا به روایتی پیامبر دراین مکان در گرمای تابستان نماز عید فطر برگزار مینمایند و دراین هنگام توده ای ابر برسرآنان سایه افکنده و آنان را دربرابرشدت گرما محافظت مینماید و به همین دلیل به این نام (غمان به معنی ابر) نامگذلری گردیده است ، مسجد مباهله به عنوان محلی که پیامبر ، مشرکین را دعوت به مباهله (لعن و نفرین طرف مقابل با حضور عزیزان و نزدیکان هرگروه) مینماید که مشرکین با دیدن پنج تن اهل البیت و جدی بودن موضوع ازقضیه تفره میروند .
مسجد قبلتین به عنوان مکانی که در آن تغییر قبله مسلمین برای اولین بار به امر خداوند از مسجدالاقصی به سوی کعبه اتفاق می افتد و بهمین دلیل مسجد "قبلتین یا ذوقبلتین " نامیده میشود .

۱۳۹۰ اردیبهشت ۳۰, جمعه

خاطرات یک سفر(2)



یکی از اماکنی که در سفر حج مورد توجه ویژه و زیارت قاطبه شیعیان قرار میگیرد قبرستان بقیع است که در حاشیه جنوبی مسجدالنبی واقع است و نمادی از یک مکان تاریخی و درعین حال سیاسی مذهبی است که از توجه و حساسیت ویژه ای درمیان شیعیان از یک طرف و جامعه اهل سنت بخصوص وهابیون عربستان برخوردار گردیده است .
بخشی از این حساسیت به نوع نگاه و نگرش شیعیان به موضوع امامت معصومین (ع) و درحاشیه آن موضوعاتی همچون «توسل» و «شفاعت» و شیوه بهره گیری از آن ازناحیه مداحان اهل البیت(ع) در حدیک ابزار سیاسی و از نقطه مقابل نگاه و نگرش بخش تند رو اهل سنت خصوصاً وهابیت مرتبط میگردد .
تشیع خصوصاً شیعیان ایرانی دوست دارند همانگونه که آرامگاه امام هشتم شیعیان (ع) مورد تکریم و توسل آنان قرار میگیرد آرامگاه ائمه بقیع ( امام حسن مجتبی ، امام زین العابدین ، امام باقر و امام صادق (ع) ) نیز مشمول همین شرائط و توجه ویژه آنان واقع گردند و این موضوع با دیدگاه و نوع نگاه اهل سنت در این خصوص مغایرت یافته و لذا محدوده این مکان تاریخی بگونه ای با دیوار های بلند محصور گردیده که حتی امکان حضور برتربت آنان از نزدیک نیز غیرممکن گردیده است .
به نظر میرسد برخوردهای افراطگرایانه از هردوطرف هم مردم عامی که با مداحیهای افراطی تشدید گردیده از قبیل برداشتن خاک قبور و لمس و تضزع و تشبث به آن و هم ازناحیه تندروهای مقابل (خصوصاً وهابیون ) که هرگونه توسل به مظاهر مادی شامل قبور و اماکن متبرکه را شرک میدانند و یا حتی اصل توسل و شفاعت را نیز فاقد اعتبار شرعی اعلام میدارند در این موضوع بی تأثیر نباشد ، از طرفی لازم به تذکراست که تأثیر منازعات سیاسی حاکمیتها را نیز در اینگونه موارد نمیتوان نادیده انگاشت .
با این حال متروک و مخروب بودن این قبرستان تاریخی ، خصوصاً بقاع متبرکه ائمه بقیع در سرزمین وحی حکایت از مظلومیتی دارد که که همۀ منادیان وحی از پیامبران الهی تا جانشینان و پیروان آنان را شامل میگردد ، شاید مشیت الهی چنین اقتضاء نموده که این مظلومیت در یک سیر و گذار طبیعی به تکوین شعور و شهود بشریت بیانجامد ، چرا که گاه باستناد روایات مستند تاریخی معجزات انبیاء نیز آنگونه که مورد خواست و توقع مریدان و مروجان ادیان الهی است کار ساز نبوده است و این آزمون الهی برای رشد و شکوفائی عقل و شعور آدمی امری ضروری مینماید و این آیه قرآن کریم: (نحن نزّلنا الذکر و نحن له لحافظون ) نیز تسکینی بر صحت ادعای این موضوع باشد .

خاطرات یک سفر(1)




یکی از آرزوهای هر فرد مسلمان امکان فراهم شدن سفر حج در مسیر زندگی اعتقادی اوست که از ابعاد دیگری ازجمله مطالعه حضوری تاریخ صدر اسلام ، تطبیق ابعاد زیارتی و سیاحتی این امر در وادی و فاصله بین دنیای سنت و تجدد است که از این منظر میتواند منشاء تنوع نگرش و برداشتهای هر مسافر و یا زائر این مسیرگردد.

تدارک این سفر پس ازسپری شدن دوره انتظار سه ساله و سایر ملزومات جنبی نهایتاً در اردیبهشت ماه جاری محقق گردید که پرواز هواپیمای این سفر به دنبال تأخیر دوساعته کاروان زیارتی را ساعتی پس از نیمه شب 12اردیبهشت در فرودگاه جده(*) بر زمین نهاد وسپس مسیر 450کیلومتری مابین جده و مدینه با اتوبوس طی گردید و در صبحگاه 13اردیبهشت پس از اسکان و استراحت مقطعی در هتل(روابی الزهرا) که از اماکن استیجاری سازمان حج و زیارت است امکان حضور در مسجدالنبی و ادای فریضه نماز جماعت در جمع زائرین وارده از اقصی نقاط مختلف جهان فراهم گردید .
از نکات بیاد ماندنی این مرحله زیارت قبر پیامبراسلام(ص)و موقعیت آن با خانه محل سکونت و منبرو محراب اولیه این مسجد به عنوان اولین پایگاه دعوت همگانی و توحیدی پیامبر(ص)از یک طرف واز طرف دیگر موقعیت این مکان باخانه فاطمةالزهرا بعنوان دختر نبی مکرم اسلام(ص)و همسرپیشوای اول شیعیان ، علی(ع)است ، همان خانۀ کوچکی که به گفتۀ متفکر شهیردکتر شریعتی به اندازه تاریخ بزرگ است و بنا به روایتی احتمالاًمحل دفن مبهم و با معنی و معمای این بانوی بزرگ اسلام به دستورعلی(ع)نیز میباشد.
از نکات قابل توجه دیگر نحوه بسط و توسعه مسجدالنبی بکمک معماری قدیم و جدید و با استفاده از آخرین ابزار و تکنولوژی نوین است که درکنارمجموعه شبستانهای وسیع و امکانات مربوطه از جمله چادرهای الکترونیکی محوطه های بهم بپوسته آن میتواند خیل عظیم و جمعیت کثیر زائرین را درخود جای دهد و از طرفی مناره های برافراشته و کم نظیر این مکان تاریخی صدر اسلام عظمت آن را دوچندان به نمایش گزارده است .
-------------------------------------------------------------------------
(*)- توصیف کلمه جده به نقل از روحانی راهنمای کاروان نیز شنیدنی بود و آن اینکه جده درزبان عربی به معنی مادربزرگ و به این دلیل وجه تسمیه این مکان گردیده است که بنا به روایتی قبرستان قدیمی این شهر محل دفن همسر آدم ابوالبشربنام «حوا» میباشد